Het was weer zover, je wekelijkse artikel in dagblad Trouw met daarin een gekleurd artikel over de landbouw, voedsel en of natuur. Zoals zo vaak werd er de facto gewoon een persbericht van een NGO, in dit geval PAN Nederland (Pesticide Action Network, Nederland) bijna letterlijk overgenomen en in de krant geplaatst. Zonder verdere duiding of tegenspraak en zonder duidelijk te vermelden wat PAN voor een club is welke agenda PAN heeft en wie deze club vertegenwoordigt.
PAN heeft enkele duidelijk omschreven doelen waarvan een belangrijke is het bannen van alle synthetische pesticiden. Ja, alleen synthetische pesticiden, een streven wat om te beginnen al de nodige wenkbrauwen zou moeten doen fronsen. Ik snap het wel want dit is een doel wat consistent is met wat de broodheer van PAN wil. Ga ik verderop op in. Maar wetenschappelijk gezien is het een vreemd doel gezien het feit dat synthetisch of niet synthetisch in beginsel niks zegt over de giftigheid van een stof (ik schrijf daar hier wat meer over). Om dit doel te bereiken produceren ze discutabele rapportjes, ik noem dat activistenwetenschap. Rapportjes die veelal aan geen enkele wetenschappelijke standaard voldoen. Rapportjes waarin “gecherrypickt“ wordt uit cijfers van legitieme officiële rapporten van gerenommeerde organisaties ( zoals in dit geval het NVWA ). Vervolgens wordt de pers gezocht en heel makkelijk gevonden; de lijntjes zijn kort. Er is altijd wel een journalist die zijn of haar journalistieke taak niet doet, namelijk uitzoeken en duiden. En in plaats daarvan klakkeloos de propaganda van een NGO zoals PAN in de krant plempt. Trouw loopt hierin voorop maar het is schering en inslag in bijna alle kranten, nationaal en internationaal, ook bijvoorbeeld het Franse Le Monde, of The Guardian in Engeland zijn er niet vies van. PAN is uiteindelijk een marketing vehikel van en voor de biologische (super)markt branche (bijvoorbeeld Ekoplaza in NL, Biocoop in Frankrijk) En zo gedragen ze zich ook.
De krantenkop luidt: De hoeveelheid gif op Nederlandse aardappelen, aardbeien en radijsjes neemt niet af, maar toe. Of dat een feitelijk juiste kop is weten we niet en kunnen we ook niet vaststellen op basis van het door PAN geproduceerde rapport. (kom ik later op terug) Maar laten we ervanuit gaan dat het klopt. Als de gebruikte kilo’s gewasbeschermingsmiddelen toeneemt wil dat niet zeggen dat toxiciteit van het voedsel toeneemt. Sterker nog, meer “groene” (niet synthetische) middelen betekent in de praktijk vaak meer kilo’s pesticiden doordat de effectiviteit van die middelen doorgaans lager is ten opzichte van de synthetische middelen. Wat we ook zouden moeten weten vooraleer we conclusies kunnen trekken, is welke middelen toenemen en welke middelen afnemen gezien het feit dat toxiciteit per middel erg verschilt. En we weten dat met de steeds stringentere regelgeving en strengere toelatingsprocedures veel middelen afvallen, veelal de meest toxische.
Over het rapport zelf kan ik kort zijn door enkele stukken uit het rapport te citeren (in cursief), een rapport overigens zonder enige verifieerbare informatie en brondata:
“Het kan zijn dat de analysemethoden van de NVWA door de jaren heen wat gevoeliger zijn geworden”
Dit kan een stijging verklaren. Zonder dat boeren meer zijn gaan gebruiken.
“Mogelijk zijn er de afgelopen vijf jaar ook enkele bestrijdingsmiddelen toegevoegd aan het analysepakket van de NVWA”
Dit kan een stijging veroorzaken zonder dat boeren meer zijn gaan gebruiken.
“Tevens kan het totaal aantal producten dat in Nederland dan wel het buitenland is geteeld en bemonsterd per product (sterk) verschillen. Hierdoor zijn er verschillen in de robuustheid van de berekende gemiddelden”
Ook dit kan stevige ruis geven in de gevonden resultaten en men komt dan in het rapport zelf ook al terecht tot de in mijn ogen veel te voorzichtige conclusie:
“Gezien bovenstaande beperkingen, zijn de uitkomsten van deze analyse indicatief.”
Maar dan dit, ook uit het rapport:
“In 2020 zijn 2192 gangbare plantaardige producten geanalyseerd (zie kolom ‘Aantal’ in onderstaande tabel). Dit is circa 700-800 monsters minder dan eerdere jaren”
Sampling bias?! Iemand? In plaats van normaal 3000 monsters nu maar 2200. Het is zeer waarschijnlijk dat als je zoals NVWA aangeeft minder monsters hebt kunnen doen door coronabeperkingen, dat je dan prioriteit geeft aan plekken en producten waar je in het verleden meer residuen hebt gevonden… plekken waar de “pakkans“ groter is. Kortom, sampling bias alleen al zou kunnen verklaren waarom 2020 hoger scoort als de jaren ervoor. Merk ook op dat alleen conventionele producten zijn geanalyseerd…. (gezien de broodheer van PAN)
Ik zou graag de onderliggende data zien die PAN middels een WOB verzoek zou hebben verkregen. Pas als je alles inclusief de onderliggende data hebt, kun je zinnige conclusies trekken over de vraag of ons voedsel giftiger wordt zoals PAN ons wil doen geloven of niet. Natuurlijk zijn die brondata niet beschikbaar gesteld door PAN in hun rapport of beter gezegd brabbelwerkje. En doen ze hetzelfde waar ze de overheid (NVWA) van betichten, namelijk data achterhouden.
De vragen die ik mezelf stel zijn:
1. Wat is de waarde van dit rapport van PAN?
2. Welke conclusies kun je daadwerkelijk trekken nav dit rapport van PAN.
3. Wat wil PAN bereiken met dit rapport en de media aandacht?
4. Klopt het eigenlijk wel wat PAN beweert? Ten eerste in hun rapport en ten tweede in het krantenartikel?
In tegenstelling tot de journalist, die deze vragen niet eens stelt ben ik wel op zoek naar antwoorden op die hele relevante vragen en kom ik tot de volgende conclusies:
1. Nul waarde.
2. Geen.
3. Angst voor conventioneel geteeld voedsel en synthetische pesticiden bewerkstelligen.
4. Geen idee, maar voorover ik kan zien, onwaarschijnlijk dat het klopt. Of in ieder geval ligt het een stuk genuanceerder dan “er wordt meer gif gebruikt“.
Tot slot blijf ik zitten met de volgende vragen waar ik in de titel van dit stuk al naar verwijs: Waarom plaatst Trouw (of welke krant dan ook) zo’n verhaal op zo’n manier? Zit die journalist te slapen? Wat is er gebeurt met duiding, hoor en wederhoor?
Hoe is het mogelijk dat je alleen een partij als PAN aan het woord laat. Geen boerenorganisatie, geen NVWA, EFSA of wat dan ook. Dit is toch geen journalistiek? Een paar stukjes uit een persbericht van zwaar bevooroordeelde NGO over nemen, er zelf nog een paar zinnetjes bij zetten en klaar….
Dat kan toch niet? Persoonlijk ben ik al heel lang geleden gestopt met het lezen van Trouw, sterker nog ik lees überhaupt zo weinig mogelijk krantenartikelen die gaan over landbouw, voedsel en/of natuur. De vooringenomenheid, de feitelijke onjuistheid, de halve waarheden en hele leugens. Het is dramatisch. tegelijkertijd besef ik me dat deze houding van “dan lees ik maar niks meer“ ook niet de weg vooruit is.
We zien wat het effect is van alleen nog maar media bekijken die dingen schrijven of laten zien die binnen jouw eigen wereldbeeld passen. Meer en meer mensen komen in een echokamer, een bubbel terecht waarin alternatief nieuws, of sociale media het enige is wat men tot zich neemt. Ik zie het van dichtbij en het resultaat hiervan is niet fraai. Maar dit soort journalistiek wat de journalist van Trouw hier toont, zorgt er wel voor dat de boel verder polariseert, dat het wantrouwen jegens de mainstream media groter wordt en dat mensen meer en meer alleen nog maar vertrouwen op het nieuws wat in hun eigen bubbel gedeeld wordt.
Aan dit alles denkende verstuurde ik deze tweet:
De vergelijking gaat op, Engel wordt in bepaalde kringen opgevoerd als iemand die ter zake kundig is over vaccins, infectieziekten en immunologie. Maar feitelijk is Engel een gefrustreerde dansleraar die heel weinig weet van infectieziekten, immunologie en/of vaccins. Engel heeft een doel en verdienmodel. Ik durf zelfs te stellen dat de man in den beginnen wellicht heel oprecht was in zijn doel de wereld te verbeteren en mensen te waarschuwen voor de gevaren van coronamaatregelen, vaccins etc. Ook PAN heeft misschien oprechte bedoelingen (minder pesticiden residu op voedsel). Ik zeg “misschien“ omdat ik er bij hun aan twijfel door de gebruikte methodes en vele halve waarheden en hele leugens die ik ze de laaste jaren heb zien verspreiden. Ook PAN heeft een verdienmodel en agenda. En ook PAN doet alsof ze alles weten van het onderwerp, pesticiden waartegen ze strijden, maar blijkt in de praktijk maar al te vaak de zaken anders voor te spiegelen dan dat ze daadwerkelijk zijn.
Waarom word Willem Engel met de nodige scepsis bekeken en aangehaald (als hij al een podium krijgt in bijvoorbeeld Trouw) en kan een club als PAN zonder enige weerwoord en duiding hun propaganda spuien in de krant? En dat elke week weer, PAN of een andersoortige NGO. Als je er al voor kiest Engel of PAN een podium te geven (ik zou het niet doen met de kennis van vandaag), zorg er dan in ieder geval voor dat je er een gebalanceerd verhaal van maakt. Ben je journalist, en doe je aan onderzoek en verslaglegging. Of ben je een activist die zich simpelweg voor het karretje van één of andere lobby laat spannen?
nb Onno Havermans stuurde mij een dm met de vraag om er even verder over te praten. Dat is prijzenswaardig. We zullen zien wat er uit dat gesprek komt! word vervolgd.
De bloggende boer 
Weer een mooie blog van je Michiel en een paar mooie vergelijkingen
LikeLike
Dank je Martin!
LikeLike